Książka Roberta Smolenia „Rzeczpospolita trzecia i pół” z wyglądu jest niepozorna, kosztuje skromne 15 złotych jednak jej zawartość jest warta o wiele, wiele więcej. Smoleń w pięciu esejach (oraz wstępie i podsumowaniu) stara się dokonać analizy tego co się dzieje od pięciu lat wokół nas. Analizując naszą – ledwie minioną – przeszłość, tworzy spis grzechów rządzącej Rzeczpospolitą formacji. Grzechów przeciw Konstytucji i innym aktom normatywnym, utrwalonym obyczajom i niepisanym, a powszechnie przyjętym zasadom. Ten spis jest jedną z niezaprzeczalnych zalet tej książki. Jakże często politycy liczą na ludzką niepamięć. Zło rozłożone w czasie jest niezauważalne, mgliste i niesprecyzowane ale wciąż narasta. Zapisane grzechy o wiele trudniej wymazać z pamięci, także tej zbiorowej. Smoleniowa analiza naszego hic et nunc jest chłodna i przejrzysta. Bez publicystycznej zapalczywości. Ma podbudowę historyczno-teoretyczną i europejski (światowy) background.
Oczywiście książka ma swojego głównego bohatera. Smoleń pisze o nim:” Kaczyński jest demiurgiem tej polityki osobiście i jednoosobowo”. Demiurg z Żoliborza jest w tej książce jak „ślad węglowy” działalności współczesnego człowieka. Autor stawia go w doborowym towarzystwie Orbana, Johnsona i Trumpa. Są i bohaterowie drugo i trzecioplanowi. Jak w każdej opowieści. Choć formalnie sprawują najwyższe urzędy w każdym swoim działaniu są zależni od Prezesa z Nowogrodzkiej. Nie trzeba być socjologiem, by zauważyć, że od czasu „drugiego rządu” PIS żyjemy podzieleni na dwa plemiona. Przy tym plemiona te nie są równe pod względem składu socjalnego. Smoleń pisze: ”Alexis de Tocqueville w pierwszym tomie O demokracji w Ameryce wyrażał obawę przed tyranią większości. W Polsce drugiej dekady XXI wieku mamy do czynienia z „tyranią połowy” albo tyranią wąskiego grona partyjnych liderów. Jeśli ta praktyka utrzyma się dłużej, może skończyć się tyranią bez jakiejkolwiek przydawki”.
Aby zachęcić do przeczytania „Rzeczpospolitej trzeciej i pół” ( a najpierw kupna) zacytuję raz jeszcze autora „Rzeczpospolitej Trzeciej i Pół”: ” Populizm jako czas beztroski jest krótkotrwały. Później nie może już istnieć bez coraz wydatnej kontroli i przemocy.” Koniec. Kropka.
Adam Ludwiczak
„Rzeczpospolita Trzecia i Pół”
Robert Smoleń, Rzeczpospolita Trzecia i Pół, Redakcja >Res Humana< i Towarzystwo Kultury Świeckiej im. T. Kotarbińskiego,, Warszawa 2021, stron 111, cena 15 zł.
Książka w sprzedaży w większych salonach w ośrodkach akademickich, i w sieci Empik.
W sprzedaży wysyłkowej (19,00 zł) po wpłacie z podaniem adresu pocztowego,
na rachunek Towarzystwo Kultury Świeckiej – Redakcja Res Humana, nr konta: 46 1160 2202 0000 0000 5515 5146.