W dniu 7 listopada w holu Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa Pracy i Automatyki Przemysłowej otworzono Wystawę Plakatu Studenckiego, która będzie tam eksponowana do 17 listopada. W tym najbardziej reprezentacyjnym miejscu Politechniki Śląskiej znalazł się zbiór około 50 plakatów ze studenckich imprez i instytucji prowadzonych przez Zrzeszenie Studentów Polskich w latach 1954-1989. Wystawa odbyła się dzięki życzliwości władz uczelni, a otwarcie wystawy zaszczycił Rektor Politechniki Śląskiej JM prof.dr hab.inż. Marek Pawełczyk oraz Prodziekani Wydziału GIBPiA – pani dr hab.inż Małgorzata Wyganowska i pani dr hab.inż Anna Manowska.
Inicjatorami wydarzenia byli dawni działacze gliwickiego środowiska studenckiego – Janusz Hetmańczyk, Staszek Kajzer, Jurek Stożek, Piotr Kołodziejczyk i Wojciech Kurdziel. Stała się ona okazją do ponad stuosobowego spotkania towarzyskiego wielu pokoleń, zakończonego w nowej siedzibie klubu studenckiego „Spirala”.
Odznaczenie dla Jurka Malitowskiego
W trakcie otwarcia wystawy odbyła się uroczystość wręczenia odznaki Zasłużony dla Kultury Polskiej, którą otrzymał Jurek Malitowski, wieloletni szef Kino-Teatru „X”, a przede wszystkim Dyrektor Studenckiego Teatru Gliwice (STG). Wzruszającą laudację dla nagrodzonego wygłosił matematyk i automatyk, nauczyciel akademicki – profesor dr hab. inż. Andrzej Świerniak –„teatralny” i prywatny przyjaciel nagrodzonego.
40 premier STG rozpoczęła legendarna, światowa prapremiera „Ślubu” Witolda Gombrowicza (4 kwietnia 1960) w reżyserii Jerzego Jarockiego, ze scenografią Krystyny Zachwatowicz, stając się od razu wydarzeniem teatralnym w skali kraju. Spektakl jednak zdjęła cenzura po kilku przedstawieniach, a Jarocki musiał opuścić STG. Inne ważne spektakle STG to „Wiosna” Bruno Szulca, „Rzecz listopadowa” Ernesta Brylla, „Fabryka absolutu” Ćapka. Teatr STG w latach swojej aktywności artystycznej był zapraszany na większość krajowych i kilka zagranicznych festiwali teatru studenckiego, zdobywając pochlebne recenzje oraz zespołowe i indywidualne nagrody za reżyserię, scenografię, muzykę i aktorstwo. Był to niewątpliwy fenomen gliwickiej uczelni technicznej.
Plakat studencki to bardzo pojemna formuła
Prezentowane plakaty powstawały najczęściej spontanicznie tak jak przedsięwzięcia studenckie. Jednak niektóre z wydarzeń stawały się istotnymi punktami na mapie polskiej kultury i nabierały trwałego charakteru. Plakat festiwalu, kolejnego spektaklu czy studenckiego święta lub aktywności stawał się jak gdyby osobnym wydarzeniem. Był też okazją do debiutu artystycznego, ale i kontynuacji kariery twórczej wybitnych polskich plastyków. Dlatego w zbiorze Wystawy Plakatu Studenckiego prezentują się Andrzej Pągowski, Bronisław Modrzejewski, Brunon Kowal, Darek Bylinka, Darek Komorek, Edward Lutczyn, Ewa Gadnicka, Eugeniusz Get-Stankiewicz, Grzegorz Marszałek, Henryk Sawka, Jacek Zaborski, Jan Sawka, Jerzy Wojciech Rudziński, Marian Oslislo, Michał Stępień, Piotr Kunce, Jerzy Stożek, Rosław Szaybo, Tadeusz Krupiński.
Początki zbioru i jego „ciąg dalszy”
Wystawa składa się z przygotowanych do ekspozycji cyfrowych zapisów kolejnych plakatów, a rozpoczęła się od „pierwotnego” zbioru, wyszukanego w Bibliotece Krakowskiej przez Piotra Wasilewskiego, a skomponowała ją Maja Maciejko. Premiera wystawy odbyła się w maju 2025 roku, nie bez przyczyny …w holu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie – wszak dla odchodzącego środowiska ZSP ma charakter bezcenny. Dawny budynek KC tworzył kolejny ironiczny kontekst.
Obecnie wystawa ma już charakter „objazdowy”, bo nie ma swojego macierzystego lokum i „dzieje się” na zasadzie „With a Little Help from My Friends”. Każda kolejna ekspozycja, w kolejnym miejscu, wzbogaca się o kilka kolejnych artefaktów. W tej odsłonie zbiór zasilony został kilkoma kolejnymi pozycjami z historii, tym razem – gliwickich klubów studenckich Gwarek, Kropka, Spirala, Program, ale też plakatami Kino-Teatru „X”, studenckiego teatru STG, Igrów Żaków Gliwickich – największej imprezy gliwickiego środowiska studentów.
Opiekun techniczny wystawy Jurek Barański tworzy na bieżąco z innymi kolegami z Politechniki Warszawskiej katalog cyfrowych zapisów plakatów („zakładka” Galeria na www.ruchstudencki.pl). Prezentowane reprinty plakatów zaopatrzone są w kody QR umożliwiające zainteresowanym poznanie autora plakatu i okoliczności jego powstania. Kolejne odsłony Wystawy Plakatu Studenckiego zapowiadane są na Politechnice Gdańskiej i Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu.
W trakcie oficjalnej części otwarcia wystawy głos zabrała Pani dr hab. Renata Frączek – Dyrektor Biblioteki Politechniki Śląskiej, przekazując informację o uruchomieniu (impulsem były poszukiwania do jej otwarcia) odrębnego katalogu gromadzącego artefakty z przeszłości działalności studenckiej, naturalnie splecionej z historią studenckiej organizacji. Oficjalne uruchomienie zbiorów to najważniejszy sukces zorganizowania wystawy na Politechnice Śląskiej!
